ေမြးေန႕ပြဲေလး ဖန္တီးေပးသူေတြကို ေက်းဇူးတင္စကားဆုိလိုက္တဲ့ ခရစၥတီးနားခီ

ဆရာ၀န္ျဖစ္ကတည္းက ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါကို ၂ခါပဲေတြ႔ဖူးေသးတယ္။ပထတစ္ခါက အလုပ္သင္ဆရာ၀န္ဘ၀တုန္းက ကေလးေဆးရံုမွာ…။ဒုတိယတစ္ခါကေတာ့ ေဆးခန္းမွာ….

အဲ့ဒီေန႔ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကိုအမွတ္တရျဖစ္ခဲ့တဲ့ေန႔…ေဆးခန္းမွာလူနာ႐ႈပ္တဲ့ေန႔၊လူနာမ်ားတာမဟုတ္ဘူး…။လာတဲ့လူနာေတြလည္းၾကည့္လိုက္ဦး၊ဆိုင္ကယ္ေမွာက္တဲ့လူနာက၂ေယာက္။တစ္ေယာက္အနာကၾကီးေတာ့ ခ်ဳပ္ေပးရမွာ။ေခါင္းေပၚသစ္သားေခ်ာင္းျပဳတ္က်ျပီး ေခါင္းေပါက္တဲ့ လက္သမားဆရာက တစ္ေယာက္၊သူလည္းခ်ဳပ္ရမွာပဲ….အိမ္ေအာက္မွာက ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္အေမႀကီးကို oxygenေပးထားရတယ္။ေခါင္းခ်ဳပ္ေနတုန္းမွာပဲ အဲ့လူနာေရာက္လာတာ….ကိုယ္လည္းခ်ဳပ္ရင္းႏွင့္ပဲ ေမးရတယ္။

ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဦးေလး

ေထြေထြထူးထူးေေတာ့ဟုတ္ပါဘူး လက္ကအနာေလးလာျပတာပါ ဆရာေလး….

အနာက ဘယ္လိုကေနဘယ္လိုျဖစ္တာတုန္း၊ျဖစ္တာေရာဘယ္ေလာက္ၾကာျပီလဲဗ်

ယားလို့ကုတ္တာကေနစျပီးျဖစ္သြားတာပါ ၂ပတ္ေလာက္ေတာ့ရွိျပီ ဆရာေလးေရ အခုမွပိုဆိုးလာလို့လာျပတာပါ။

အနာကိုၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဟုတ္ပါ့ဗ်ာ အသားနီလန္ေအာင္ကိုကုတ္ထားတာ အဆီတ၀င္း၀င္းကိုျဖစ္ေနတယ္။ေတာ္ေတာ္ယားသလားဗ်…

ယားတာေတာ့မေျပာပါနဲ့ေတာ့ ကုတ္ထားတာသာၾကည့္ပါေတာ့ ဆရာေလး

အမာရြတ္ေလးက စယားျပီးကုတ္ရင္းကုတ္ရင္း ဒီလိုျဖစ္သြားတာပါဗ်ာ

ေနာက္ေကာ ဘာျဖစ္ေသးလဲ၊ဘာလိုခံစားရေသးလဲ

လူၾကီးကႏံူးေနတယ္ဆရာ၊မေန့ညကလည္းေရေသာက္တာ နင္ေနတယ္ ဘယ္လိုမွေသာက္မရဘူး….

ဘယ္လို ေရနင္တယ္ ဟုတ္လား….?

ဟုတ္တယ္ ဆရာေလး ေရနင္တာကေတာ့ ညတစ္ေရးႏိူးလာမွျဖစ္ေနတာ မေန့က ေရခဲေရေသာက္မ်ားသြားလို့လားေနမွာလည္ေခ်ာင္းေတြ နာေနသလိုပဲ

ဦးေလး တံေတြးၿမိဳခ်ရင္ေကာ နာလား

မနာဘူး ဆရာေလး အစာစားလည္းမနာဘူး၊မနင္ဘူး ေရေသာက္တာမွာပဲျဖစ္ေနတာ

ဒါနဲ႔ သူႏွင့္ပါလာတဲ့သူ႔သမီးကို မုန္႔သြား၀ယ္ခိုင္းၿပီး လူနာကို မုန္႔စားခိုင္းၾကည့္ေတာ့ ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ေရေသာက္ခိုင္းေတာ့မွ စေတာ့တာပဲ…ေရခြက္ကိုယူၿပီးပါးစပ္ကိုေတ့တဲ့အခ်ိန္အထိအေကာင္းပဲ၊ေရ၀င္ေတာ့မွ ဖူးဖူးဆိုျပီး မႈတ္ထုတ္တယ္၊ေရခြက္ကလြတ္က်သြားတယ္။လူၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေ၀ဒနာတစ္ခုခုကို ခံစားလိုက္ရသလိုျဖစ္သြားတာကိုေတြ ့ရတယ္…။

ဦးေလး ေခြးကိုက္ခံရဖူးေသးလား…?

ဟုတ္ လြန္ခဲ့တဲ့၂လေလာက္ေတာ့ အကိုက္ခံရဖူးပါတယ္၊အႀကီးႀကီးေတာ့မဟုတ္ဘူး။ေပါက္သြားျပီးေသြးစို့႐ံုေလးပဲျဖစ္တာဆရာေလး အခုလက္အနာျဖစ္တဲ့ေနရာကို အဟပ္ခံရတာပါ….

ဘယ္ကေခြး အကိုက္ခံရတာလဲဗ်

အိမ္ကေခြးပါဗ်ာ အျခားေခြး၀င္ကိုက္ျပီး ေေနမေကာင္းျဖစ္ေနတာ၊သူ့ကိုထမင္းသြားေကြ်းေနတုန္း ျဗဳန္းခနဲ လက္ကိုဟပ္လိုက္တာပါ ဆရာေလး

အဲ့ေခြးေရာ အခုရွိေသးလား?ေနေရာေကာင္းရဲ႕လား?

ေသၿပီ ဆရာေလး

ဘယ္လိုျဖစ္ၿပီးေသသြားတာလဲဗ်….

ကြၽန္ေတာ္သတ္လိုက္တာပါ၊ကြၽန္ေတာ့ကိုျပန္ကိုက္လို႔သတ္လိုက္တာပါ၊စိတ္ဆိုးၿပီးသာသတ္လိုက္ရတယ္၊ရင္ထဲေတာ့မေကာင္းဘူး။အရမ္းလိမၼာတဲ့ေခြးေလး၊အရင္ကဆို ဘာလုပ္လုပ္ျပန္မကိုက္တဲ့ေခြး အခုေနမေကာင္းေတာ့ စိတ္မၾကည့္လို့ထင္ပါရဲ့ဗ်ာ….

ေသခ်ာျပီ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါပဲ။ယားတယ္၊လူႏံူးတယ္၊အသိသာဆံုးအခ်က္ကေတာ့ ေရေၾကာက္တာပဲ။ဒါနဲ့ လူနာသားသမီးေတြကိုေျပာရတယ္။လူနာကေဆးထိုးစရာမလိုပါဘူး။ေသာက္ေဆး၊လိမ္းေဆးဆိုရပါတယ္။ဦးေလး အိမ္ျပန္ႏွင့္ ကြ်န္ေတာ္ သူတို့ကိုေဆးေပးလိုက္မယ္၊လိမ္းေဆးကေတာ့ ၀ယ္ရမွာ…

လူနာျပန္သြားမွ သူ့သားသမီးေတြေျပာရတယ္၊ခင္ဗ်ားတို့အေဖကေတာ့ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါျဖစ္ေနဖို့မ်ားတယ္။ေဆးရံုသြားပါ…

မျဖစ္ႏိူင္တာ ဆရာေလးရယ္ ကြ်န္မတို့အေဖက အစာေရျမိဳက်ဥ္းတာပါ။

ဘယ္သူကေျပာတာလဲဗ်

ဟိုဆရာၾကီးကေျပာလိုက္တာ သူကုေပးမယ္တဲ့ လက္ကအနာကိုသာ ဆရာေလးဆီသြားျပဆိုလို့ လာျပတာပါ…

(သူတို့ေျပာတဲ့ဆရာၾကီးဆိုတဲ့လူက ရမ္းကုၾကီး၊အဲ့ငနဲ တလြဲလုပ္သမွ်ကို ရြာထဲက ဆရာ၀န္ေတြကခံေနရတာ ထားပါေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကို သပ္သပ္ေရးမွာ)

ေသြးထြက္၊အသားနီလန္ေလာက္ေအာင္ ကုတ္ရတဲ့အယားမ်ိဳးကရွားတယ္ဗ်၊ဒါျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းေတြထဲမွာ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါလည္းပါတယ္။ေနာက္ျပီး အစာေရျမိဳက်ဥ္းရင္လည္း အစာစားရလည္းခက္တယ္။အခုခင္ဗ်ားဆို့အေဖက အစာစားေတာ့ ဘာမွမျဖစ္ဘူး၊ေရေသာက္ေတာ့မွျဖစ္ေနတာ၊ေရနင္တာဆို ေျေျဖးေျဖးျခင္းေသာက္ရင္ရေကာင္းရႏိူင္ဦးမယ္၊အခုဟာက ေရကိုေၾကာက္ေနတာ…ေဆး႐ံုသြားျပပါဗ်ာ

ဒါနဲ့သူတို့ျပန္သြားၾကတယ္။ေဆးခန္းကိုသူတို့လာတုန္းက မနက္ ၁၀နာရီသာသာေလာက္ပဲရွိေသးတာ ေန့လည္၁နာရီေလာက္က်ေတာ့ လူနာကစျပီးေဖာက္လာလို့ ေဆးရံုသြားၾကပါတယ္။ေဆးရံုကလည္း ဒါေခြး႐ူးျပန္တာ၊ကုလို့ေတာ့မရေတာ့ဘူး၊ဒါေပမယ့္ လူနာေစာင့္ေတြက ၀ိုင္းေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကုသေဆး တစ္လံုးေတာ့ထိုးေပးလိုက္ပါတယ္။ဒါနဲ့သူတို့အိမ္ျပန္လာတယ္။ညေန၅နာရီမွာ လူနာဆံုးပါတယ္….အရမ္းေၾကာက္ဖို့ေကာင္းတဲ့ေရာဂါပါ။

အကယ္၍ေခြးအကိုက္ခံရလ်ွင္ ေခြးကို မသတ္ပါနဲ့ ၊ေခြးကိုေစာင့္ၾကည့္ဖို့လိုအပ္ပါတယ္။ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ ဒဏရာကို ေရမ်ားမ်ားႏွင့္ အနည္းဆံုး၁၅မိနစ္ခန့္ၾကာေအာင္ေဆးပါ၊ဆပ္ျပာသံုးစြဲႏိူင္ပါတယ္။ေရေဆးျပီး အရက္ျပန္ျဖင့္သန့္စင္ပါ၊ျပီးရင္ tincture of iodineႏွင့္ထပ္မံ သန့္စင္ပါ၊နီးစပ္ရာေဆးရံု၊ေဆးခန္းကိုအျမန္ဆံုးသြားပါ။

ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာကို အဆင့္၃ဆင့္ခြဲပါတယ္။

အဆင့္၁…..ထိေတြ ့ရံု၊အေရျပားအေကာင္းေပၚကိုလွ်ာျဖင့္အလ်က္ခံရျခင္း။

အဆင့္၂…..အကိုက္မခံေသာ္လည္း ငံုခဲခံရျခင္း၊ေသြးမထြက္ဘဲ ပြန္းရာျခစ္ရာရွိျခင္း

အဆင့္၃…..အေရျပားေပါက္ျပဲျပိ္းေသြးထြက္ေအာင္ အကိုက္ခံရ၊အကုတ္ခံရျခင္း၊အနာေပၚကို လ်ွာျဖင့္အလ်က္ခံရျခင္း

အဆင့္၁ 

အတြက္ကေတာ့ ေခြးမရူးေၾကာင္းေသခ်ာသိလွ်င္ ကုသရန္မလိုပါဘူး။

အဆင့္၂

အတြက္မွာေတာ့ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကာကြယ္ေဆး(eg verorab,ravibar)ထိုးဖို့ လိုအပ္လာပါျပီ။ကာကြယ္ေဆးထိုးရာမွာ ၂နည္းရွိပါတယ္။ပထမနည္းကေတာ့အကိုက္ခံရျခင္းတစ္လံုးထိုး၊ေနာက္၃ရက္ေျမာက္မွာတစ္လံုး၊ေနာက္၇ရက္ေျမာက္ေန့မွာတစ္လံုး၊ေနာက္၁၄ရက္ေျမာက္ေန့မွာတစ္လံုး၊ေနာက္ ၂၈ရက္ေျမာက္ေန့မွာတစ္လံုး စုစုေပါင္း၅လံုးထိုးရပါမယ္။

ေနာက္တစ္နည္းက စစျခင္းကာကြယ္ေဆး၂လံုးကိုတစ္ခါတည္းထိုးရပါမယ္။ေနာက္၇ရက္ေျမာက္ေန့မွာ တစ္လံုး၊ေနာက္၂၁ရက္ေျမာက္ေန့မွာတစ္လံုး စုစုေပါင္းေဆး၄လံုးထိုးရပါတယ္။ၾကိဳက္တဲ့နည္းႏွင့္ထိုးလို့ရပါတယ္။လူၾကီးဆိုရင္ လက္ေမာင္း၊ကေလးဆိုရင္ ေပါင္အေရွ့ဘက္ထိုးရပါမယ္။ကာကြယ္ေဆးထိုးေနတုန္း ေခြးမ႐ူးေၾကာင္းေသခ်ာသိရင္ ေဆးထိုးတာကို ရပ္ခ်င္ပါကရပ္ႏိူင္ပါတယ္။

အဆင့္၃

အတြက္ကေတာ့ ေေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးေရာ၊ကုသေဆး(RIG) (eg favirab,equirab)ပါထိုးဖို့လိုအပ္လာပါတယ္။ကာကြယ္ေဆးကေတာ့အဆင့္၂အတိုင္းကလိုပါပဲ။ကုသေဆးကေတာ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ႏွင့္တြက္ျပီးမွထိုးရပါတယ္။human RIGဆိုရင္ 20IU/kg of body weightပါ၊Equine RIGဆိုရင္ 40IU/kg of body weightပါ။ပံုမွန္အားျဖင့္လူၾကီးဆိုေဆးႏွစ္လံုး၊ကေလးဆိုေဆးတစ္လံုးကုန္ေလ့ရွိပါတယ္။ေဆးကို ဒဏ္အတြင္းႏွင့္ ဒဏ္ရာပတ္လည္ကိုထိုးရပါတယ္။ပိုတဲ့ေဆးေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးတဲ့ေနရာႏွင့္ေ၀းတဲ့ေနရာမွာ အသားေဆးထိုးရပါတယ္။ကာကြယ္ေဆးထိုးတဲ့ေနရာဆန့္က်င္ဖက္မွာထိုးရမွာပါ။

ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာကို မလိုအပ္ပဲခ်ဳပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ခ်ဳပ္ဖို့လိုအပ္လာရင္လည္း RIGေဆးအရင္ထိုးျပီး နာရီအနည္းငယ္ၾကာမွခ်ဳပ္ပါတယ္။

အရင္က ကာကြယ္ေဆးအျပည့္ထိုးဖူးတဲ့သူမ်ား ေခြးျပန္အကိုက္ခံရပါကကာကြယ္ေဆးပဲျပန္ထိုးဖို့လိုအပ္ပါေတာ့တယ္။ အကိုက္ခံရျခင္းတစ္လံုး၊ေနာက္၃ရက္ေျမာက္ေန့မွာတစ္လံုး စုစုေပါင္း ၂လံုးပဲထိုးရေတာ့မွာပါ။

ေဆးေတြအားလံုးရဲ့စုစုေပါင္းတန္ဖိုးက အမ်ားေသာအားျဖင့္၁သိန္းနီးပါးပဲက်ပါတယ္။ကေလးဆို ၆ေသာင္း၊၇ေသာင္းပါ။ကြ်န္ေတာ့ဆရာေတြေျပာသလိုပဲ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါဆိုတာ ေခြးအကိုက္ခံရတာနဲ့ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးထိုးထား၊မဟုတ္ရင္ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါလကၡဏာ တစ္ခုေပၚလာတာနဲ့ ရာႏႈန္းျပည့္ေသပါတယ္၊ကုသလို့မရေသးပါဘူးတဲ့……ဒါေၾကာင့္ေခြးအကိုက္ခံရပါကေငြ၁သိန္းကိုမျမင္ၾကဘဲ ကာကြယ္ေဆးထိုးၾကပါလို့တိုက္တြန္းပါရေစ…..

သက္ပိုင္စိုး

Credit>> Thet Pai Soe